Verteringstelsel van vogels
28-10-2022
Vogels hebben een ander soort verteringstelsel vergeleken met landdieren (lees hier meer). Door evolutie heeft hun lichaam zich aangepast om alles zo licht mogelijk te maken, aangezien dit helpt voor het vliegen. Hieronder is een uitleg gegeven van het algemene verteringstelsel van vogels.
Snavel
Allereerst nemen vogels voedsel in met behulp van hun snavel. De snavel is aangepast aan het type voedsel wat voornamelijk gegeten wordt (zie afbeelding). In de snavel wordt het voedsel deels vermalen of in zijn geheel doorgeslikt. Daarnaast zijn er ook nog vogels die hun voedsel laten vallen vanuit de lucht of kapot slaan tegen een hard oppervlak, om het makkelijker te maken tijdens het doorslikken. De tong zorgt ervoor dat het voedsel richting de slokdarm gaat, waarna het voedsel in de krop komt.
Bron aangepast van: https://en.wikipedia.org/wiki/Beak (niet op schaal)
Krop
De krop heeft meerdere functies. Omdat veel vogels van nature bij een voedselgelegenheid zoveel mogelijk eten wordt het voedsel opgeslagen in de krop. Het voedsel wordt hier opgeslagen en geleidelijk richting de maag gestuurd. Daarnaast zorgen de vloeistoffen in de krop voor een ‘pre-fermentatie’ en het weken van het voedsel, waardoor het de verteerbaarheid verbeterd. Volwassen vogels voeden hun jong met voedsel dat geweekt heeft in de krop, zodat het makkelijker verteerbaar is. Na de krop gaat het voedsel richting de maag.
Maag
Vogels hebben twee maagcompartimenten: de kliermaag en spiermaag. Eerst komt het voedsel in de kliermaag, deze maag is vergelijkbaar met de maag van veel zoogdieren. In de kliermaag wordt mucus, zoutzuur en pepsinogeen afgegeven aan de voedselbrij. Deze stoffen helpen bij de vertering van het voedsel. Bij carnivoren vogels is dit deel van de maag het beste ontwikkelt doordat hier dierlijk materiaal zoals bot moeten worden afgebroken. Vervolgens komt de voedselbrij in de spiermaag terecht. De spiermaag bestaat uit een dikke spierwand die langs elkaar heen schuift. Doormiddel van het schuiven en met behulp van grit wordt voedsel vermalen (<1mm) zodat de voedingstoffen kunnen worden opgenomen in de darmen. Grit kan worden ingedeeld in onoplosbaar (maagkiezel) en oplosbaar. Maagkiezel is niet verteerbaar en hebben daarom een maalfunctie in de spiermaag. Daarentegen is oplosbaar grit wel verteerbaar en functioneert hierdoor niet als maalcomponent maar als mineraal (voornamelijk calcium). Oplosbaar grit is dan ook vooral belangrijk bij vogels die een hogere calcium behoefte hebben zoals legvogels en groeiende vogels. Hoe grit wordt verwerkt in het dieet bij dieren in gevangenschap lees je hier.
Darmstelsel
In de dunne darm is weinig verschil te zien in vergelijking met landdieren. Ook de functies zijn vrijwel hetzelfde: het hydrolyseren en absorberen van voedingstoffen. De dikke darm is waar het verschil weer echt te zien is; deze bestaat bij vogels uit drie delen: caeca, colon (rectum) en cloaca (zie afbeelding). De caeca speelt een rol bij het fermenteren van vezels en het absorberen van voedingstoffen en water. Alleen opgeloste vezels kunnen in de caeca terechtkomen en dus gefermenteerd worden. Niet-oplosbare vezels worden grotendeels uitgescheiden. De colon is voornamelijk voor resorptie en het transport naar de cloaca. Als laatste zorgt de cloaca voor opslag van ontlasting en extra resorptie.
Reflux
Dan is er nog belangrijk principe bij de vertering van vogels: reflux. Dit is een mechanisme dat ervoor zorgt dat voeding materiaal terug ’geduwd’ kan worden naar een vorig compartiment van het verteringstelsel. De functie van reflux is dat voedingsstoffen beter opgenomen worden. Dit komt doordat de tijd in het verteringstelsel groter is. Hierdoor is er meer tijd voor o.a. absorptie, mixen en malen. Daarnaast kunnen vezels terug geduwd worden in de caeca om toch nog gefermenteerd te worden. Reflux kan plaatsvinden op de volgende plekken:
Spiermaag > kliermaag
Eind van dunne darm > begin van dunne darm
Colon > ceaca
Conclusie
Vergeleken met landdieren bezitten vogels dus over een ander soort verteringsstelsel. Daarnaast hebben de verschillende vogels zich in de praktijk ook nog aangepast aan hun omgeving en dieet. Hierdoor zijn er tussen vogelsoorten ook vaak nog verschillen te zien in verteringstelsel. Zo kunnen vogels ook ingedeeld worden in een categorie zoals herbivoor, carnivoor of omnivoor (lees hier meer).
Ga terug
